Cách hướng dẫn trẻ kỹ năng vào bếp nấu ăn tốt nhất và an toàn theo từng độ tuổi

Cho trẻ tham gia vào quá trình nấu ăn thực sự có nhiều lợi ích. Ngoài việc tạo ra gắn kết cho cả gia đình, nấu ăn còn là cơ hội tuyệt vời để trẻ tìm hiểu kiến thức về thực phẩm, dụng cụ nhà bếp, dinh dưỡng. Đặc biệt, tự chuẩn bị và phục vụ đồ ăn tăng cường sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ một cách đáng ngạc nhiên.

 

Do vậy cha mẹ nên học cách hướng dẫn trẻ kỹ năng vào bếp nấu ăn tốt nhất và an toàn theo từng độ tuổi. Điều này kích thích trẻ thích thú với các bữa ăn và có xu hướng ăn uống lành mạnh trong suốt cuộc đời. Theo Viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng Hoa Kỳ, để trẻ tham gia vào công việc bếp núc sẽ tác động tích cực đến việc quan tâm về dinh dưỡng của trẻ, giúp ngăn chặn khả năng béo phì nữa ạ..

 

Xem thêm Sữa non tốt nhất dành cho trẻ sơ sinh Sữa non tốt nhất dành cho trẻ từ 1 đến 10 tuổi Lợi ích, công dụng tuyệt vời của sữa non đối với sức khỏe     Sữa non khác sữa công thức như thế nào

 

 

 

Tuy nhiên, nhiều bố mẹ cảm thấy lo lắng khi cho trẻ cùng vào bếp, vì ở đây cũng tồn tại nhiều mối nguy hiểm cho trẻ như vật sắc nhọn (dao, kéo, nĩa), bếp lửa…
Để cùng vào bếp một cách an toàn và vui vẻ thì bạn cần trang bị trước cho con các kỹ năng cần thiết như dùng dao, kéo, an toàn với bếp, và quan trọng hơn là biết công việc nào phù hợp với lứa tuổi của con mình.

 

Dưới đây là những công việc nhà bếp thích hợp cho bé từ 1 đến trên 10 tuổi, bố mẹ có thể tham khảo nhé!

 

Cách hướng dẫn trẻ từ 0 đến 2 tuổi nấu ăn

Ở độ tuổi này, một vài kỹ năng như cắt và băm bằng dao chưa hẳn đã phù hợp, nhưng trẻ có thể bắt đầu giúp đỡ các công việc trong nhà bếp và tìm hiểu thực phẩm thông qua các giác quan. Vì vậy, hãy để con được thoải mái, lộn xộn với thức ăn trong mỗi bữa nhé.

 

 

Ngửi, nếm, chạm, quan sát màu sắc các loại thực phẩm khác nhau sẽ cho phép trẻ hứng thú với đồ ăn hơn. Bạn có thể dạy con về các loại thực phẩm mới bằng cách nấu loại thực phẩm đó và đặt trên bàn ăn của con, hoặc đưa con đến chợ, siêu thị, cho con tham gia vào quá trình chọn lựa, mua bán. Ở độ tuổi này, trẻ đang học thông qua các tương tác này.

Khi trẻ được gần 2 tuổi, con có thể tìm hiểu về cách rửa tay đúng cách, rửa bằng xà phòng, nước ấm ít nhất 20 giây mỗi lần. Trẻ cũng có thể bắt đầu giúp đỡ bố mẹ công việc trong bếp với các nhiệm vụ đơn giản như: khuấy trứng, trộn đồ ăn, thêm nếm thành phần. Ngoài ra trẻ sẽ tìm hiểu một số mẹo an toàn trong bếp như: phân biệt đồ nóng và nguội, không chạm vào bếp nóng, hoặc buộc lại tóc để giữ vệ sinh gọn gàng nhà bếp.

 

Cách hướng dẫn trẻ từ 2 đến 5 tuổi nấu ăn

Khi nào và làm thế nào để cho con tham gia vào công việc nhà bếp tùy thuộc vào sự sẵn sàng của bạn. Cho phép con cùng nấu nướng lúc đầu có thể mất rất nhiều thời gian và công sức, do cần có người lớn giám sát và phải dọn dẹp “bãi chiến trường” mà bọn trẻ bày ra, nhưng về lâu dài bạn sẽ thấy mọi công sức ấy là xứng đáng.

Trẻ ở giai đoạn 3-4 tuổi là thời điểm thích hợp để cho trẻ giúp đỡ bố mẹ các công việc trong bếp. Trẻ tìm hiểu thực phẩm bằng cách nhìn, chạm, và chuẩn bị chúng thành những món ăn ngon lành.
Ở độ tuổi này, trẻ có thể bắt đầu hiểu các khái niệm về việc kết hợp các loại thực phẩm với nhau như trộn, khuấy, và học các kỹ năng vận động tinh, vận động thô mạnh mẽ hơn.

 

Một số chuyên gia tin rằng, nếu được dạy một cách hiệu quả, trẻ thậm chí có thể bắt đầu cắt một số loại thực phẩm mềm bằng dao, kéo. Loại thực phẩm được cắt và kỹ thuật sử dụng để cắt thực phẩm sẽ rất quan trọng.

Katie Kimbell, nhà phát triển của Kids Cook Real Food, tin rằng nấu thức ăn giúp rèn luyện kỹ năng sống. Cô dạy một khóa học hướng dẫn trẻ em các kỹ năng dùng dao thích hợp và khuyến nghị trẻ em trong độ tuổi này (khi được người lớn giám sát) có thể bắt đầu cắt, thái thực phẩm, chẳng hạn như chuối, dưa chuột, cà rốt nấu chín, trứng luộc, phô mai và các loại trái cây mềm khác như: kiwi và lê.

Các kỹ năng nấu ăn khác mà trẻ em năm và sáu tuổi có thể có bao gồm:

• Rửa rau
• Tách đậu Hà Lan và đậu chuỗi
• Khuấy trứng
• Xé rau diếp
• Phết bơ hạt hoặc bơ lên bánh mì và các thực phẩm khác
• Gọt vỏ trái cây và rau quả (trong khi được giám sát)
• Cán bột
• Bóc vỏ trứng luộc

Để đảm bảo an toàn cho trẻ, điều quan trọng là dạy cho chúng các biện pháp an toàn sau:

• Rửa tay bằng nước xà phòng ấm trong ít nhất 20 giây
• Buộc lại tóc dài khi làm việc trong bếp
• Để tránh lây nhiễm chéo - trẻ không nên tiếp xúc cùng một lúc đồ ăn chín với đồ còn sống.

 

Cách hướng dẫn trẻ từ 6 đến 8 tuổi nấu ăn

Các chương trình nấu ăn dành cho trẻ em được chứng minh làm tăng sở thích, thái độ tích cực của trẻ với thực phẩm. Với trẻ đã đi học sẽ sẵn sàng đảm nhiệm nhiều trách nhiệm hơn trong bếp, nhưng điều đó không có nghĩa là trẻ phải làm tốt tất cả các việc. Bạn hãy giới thiệu từ từ từng công việc để trẻ có thể độc lập hơn theo thời gian.

Ở độ này, trẻ có thể chuẩn bị một bữa sáng nhẹ nhàng và bữa trưa đơn giản cho mình. Ví dụ, một đứa trẻ 6 tuổi có thể tự làm cho mình chiếc bánh mì kẹp trứng cho bữa sáng.

 

 

Ngoài các kỹ năng trên các món ăn đơn giản bé có thể làm như:

• Rán trứng
• Thực hiện theo các hướng dẫn từ người lớn để làm món salad trộn hoặc làm theo một công thức đơn giản
• Đọc nhãn mác
• Đảo, lật đồ ăn dưới sự giám sát của người lớn
• Bào phô mai (có sự giám sát của người lớn)
• Sử dụng máy xay sinh tố (có giám sát)
• Sử dụng dao (trong khi được giám sát) để cắt các loại thực phẩm như dâu tây, chuối, dứa (sau khi một người lớn đã cắt bỏ vỏ), cần tây, dưa chuột...
• Bọc giấy bạc quanh thức ăn
• Bỏ thức ăn thừa và rác vào thùng rác

 

Để đảm bảo an toàn cho trẻ, điều quan trọng là dạy cho chúng tất cả các biện pháp an toàn của các công việc phía trên, ngoài ra kèm thêm các kỹ năng sau:

• Sử dụng các thiết bị đúng cách như: không chạm vào bếp nóng, không để dây nước vào ổ cắm...
• Mặc áo ngắn tay, tránh dây chuyền dài và trang sức
• Dạy trẻ cầm dao với phần sắc nhọn hướng xuống và cắt thức ăn đúng cách
• Khi sử dụng dao, một tay để lên thực phẩm và một tay cầm dao. Tay giữ chặt thực phẩm cần cắt và có khoảng cách an toàn với phần tiếp xúc dao cắt. Bạn hãy cho con luyện tập với con dao dành cho trẻ.

 

Cách hướng dẫn trẻ từ 8 đến 10 tuổi nấu ăn

 Khi bạn thấy con thoải mái và thành thạo hơn với các công việc trong bếp, bạn có thể cho con thực hiện các nhiệm vụ mới như sử dụng một số dụng cụ và thiết bị nhà bếp. Một số trẻ có thể sử dụng dao dành cho người lớn, và một số kỹ năng khác như:

• Sử dụng máy xay sinh tố
• Sử dụng máy trộn để làm bánh, làm bánh nướng, bánh mì (cùng người lớn)
• Hiểu các phép đo và sử dụng muỗng đo lường, cốc, vv
• Sử dụng lò nướng bánh
• Chuẩn bị thịt viên
• Chuẩn bị đồ uống
• Cắt thực phẩm khó hơn, chẳng hạn như cà rốt, ớt, khoai tây

 

 

Để đảm bảo an toàn cho trẻ khi nấu ăn, bố mẹ dạy thêm cho con các kỹ năng sau:

Tránh lây nhiễm chéo bằng việc không đặt thịt sống với trái cây, và rửa tay, rửa thớt kỹ sau khi xử lý thực phẩm tươi sống.

 

Cách hướng dẫn trẻ từ 10 tuổi trở lên nấu ăn

Từ tuổi này trở lên bạn có thể cho con tự do hơn trong bếp. Các món ăn trẻ có thể tự làm theo các công thức có sẵn, đơn giản và sử dụng các thiết bị như lò nướng, bếp, lò vi sóng và không nhất thiết cần sự giám sát. Tuy nhiên, mức độ giám sát cần phụ thuộc vào sự tự tin, trưởng thành, kinh nghiệm, kiến thức của trẻ và bố mẹ nữa. Một số kỹ năng cần trang bị cho trẻ ở độ tuổi này như:

 

 

• Sử dụng lò nướng
• Sử dụng nồi nấu chậm
• Nấu mì
• Hâm nóng thức ăn trong lò vi sóng
• Ngoài ra bạn nên dạy thêm trẻ các kỹ năng như sau:
• Hãy chắc chắn rằng trẻ em biết cách dập lửa, gọi 911 và sử dụng bình chữa cháy nếu cần thiết.
• Khi sử dụng lò vi sóng, hãy dạy trẻ cách lấy thức ăn nóng an toàn.
• Dạy về các thực phẩm cần làm lạnh như: thịt, sữa, phô mai, sữa chua, trứng, v.v.trẻ
• Hướng dẫn trẻ sử dụng tạp dề để bảo vệ khỏi dầu mỡ, nước sôi
• Mang giày dép trong bếp để bảo vệ chân khỏi bị bỏng
• Cách sơ cứu vết bỏng, vết cắt hoặc các vết thương khác

 

 

Làm cách nào khi trẻ không muốn vào bếp nấu ăn?

Hầu hết trẻ em rất hào hứng giúp đỡ cha mẹ trong bếp, nhưng nếu con bạn không thích thú, bạn có thể tạo sự hứng thú cho trẻ bằng việc để con tự chuẩn bị món ăn con thích. Hãy hướng dẫn con các kỹ thuật, công thức nấu ăn đơn giản sau đó từ từ giới thiệu cho con các loại thực phẩm khác đa dạng hơn và nâng cao kỹ năng nhà bếp của con khi con đã hào hứng.

Bạn cũng có thể dành riêng cho con một bộ dụng cụ nhà bếp như: tạp dề, mũ đầu bếp, dụng cụ pha chế, bát, công thức nấu ăn thân thiện với trẻ em, v.v..

 

 

Những cách an toàn và hiệu quả khác để khiến con bạn tham gia vào việc chuẩn bị và lập kế hoạch cho bữa ăn là nhờ chúng giúp đỡ một phần công việc như: lên thực đơn, mua sắm, lên kế hoạch, chuẩn bị nguyên liệu…Và đừng quên đặt bàn, dọn bàn và dọn chén đĩa. Trẻ càng trở nên độc lập, bữa ăn sẽ càng ít căng thẳng, trẻ càng có nhiều sự đa dạng trong chế độ ăn uống, trẻ sẽ vui vẻ hơn.

 

Bài viết trên giúp cha mẹ có kiến thức để hướng dẫn trẻ kỹ năng vào bếp nấu ăn tốt nhất và an toàn cho trẻ theo độ tuổi từ 0  đến 10. Điều đó giúp trẻ có kỹ năng xu hướng ăn uống, dinh dưỡng lành mạnh trong suốt cuộc đời.

 

PV: Mầm nhỏ

---

 

 

 

PGS. TS. BS Nguyễn Thị Lâm - Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ về sữa NATRUMAX